માઁ….મને સાંભરે..
દોડતા દોડતા પડી જવાય,
હિચકે હિચકતા દડી જવાય,
રડતા રડતાં માઁના ખોળામાં સુઈ જવાય..માઁ મને સાંભરે
સંતાકુકડી સવાર સાંજ રમતા,
દોડા દોડી માની આસ પાસ કરતા,
તું ખિજાતી-મારવા દોડી મનાવતી..માઁ મને સાંભરે
નવા નવા કપડ પે’રાવતી,
નિશાળે મુકી જતી..શિખામણ આપતી.
સાંજના સમયે લેશન કરાવતી…માઁ મને સાંભરે
યાદ આવે માના મીઠા બોલ,
કરતો રોજ ફરિયાદ તને,
તોય તું તો મીઠી ઢેલ..યાદ આવે માના મીઠા બોલ
સાગર જેઓ ખોળો જેનો,
માખણ જેવી કુણી મા,
કોયલ થઈ એ ટહુંકી ઉઠે .યાદ આવે માના મીઠા બોલ
કોઈ કરે ફરિયાદ મારી,
ના સાંભળે એના બોલ,
ભેટી પડી એ વહાલ કરે…યાદ આવે માના મીઠા બોલ..
હૈયું એનું હળવું ફુલ,
મનનો માળો સુંદર સુંદર,
મંદીરમાં તું એક જ દેવી..યાદ આવે માના મીઠા બોલ
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
યાદ કરૂ, થોડું રડવું આવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
મનભરી થોડું થોડું હસાવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
મોઈ-દાડ્ડીયા આજ યાદ આવે!
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
મહેંકતી મારી વાડી યાદ આવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
વરસાદની વાછટ યાદ આવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
રીસાઈને છુપાતા યાદ આવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
પથારી ભીંજાતી યાદ આવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
મા જાગતી રાત યાદ આવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
દાદીમાની વાર્તા યાદ આવે.
મને મારૂં બચપણ યાદ આવે,
ભુલાયેલું બચપણ યાદ આવે.
(સૌરાષ્ટ્રમાં નવરાત્રીએ સમયે નવ દિવસ માથે ગરબો મૂકી ઘેર ઘેર ગાવા જતી અને સૌ પડોશી,આજુ બાજુંના દુકાનદાર બાળાને ખુશ કરવા ગરબામાંતેલ પુરે, રોકડા પૈસા આપે..અને બાળાઓને ખુશકરે, આવી નાની બાળાનું બાળ-ગરબો.)
ગરબડીયો ગોરાવો ગરબે જાય રે મે લાવો રે
હું નેપ નો’તી મારે પારસભાઈ છે વીરા રે
વીરા વીરાના તોરણિયા કાંઈ આંગણિયું શણગારું રે
શેર મોતી લાડવા, કાંઈ ખારેકડીને ખીર રે
ભાઈ બેઠો જમવા, ભોજાઈ એ ઓઢાડ્યા ચીર રે
ચીર ઉપર ચુંદડી કાંઈ ચોખલીયાડી ભાત રે
ભાતે ભાતે ઘુઘરીયું કાંઈ વે’લ દરકુંડી જાય રે
વે’લમાં બેઠો વાણિયો કાંઈ શેર રીંગણા તોડે રે
શેર રીંગણા તોડે તો કાંઈ પાસેર કંકું ઢોળે રે
અમીબેન ચાલ્યા સાસરે કાંઈ ટીલી કરૂ લલાટે રે
આછી ટીલી ઝગમગે કાંઈ ટોડલે ટહુંકે મોર રે
મોરવદ આવ્યા મોતી રે
ઈંઢોણી મેલી રડતી,
રડતી હોય તો રડવા દેજે ને પાવલું તેલ પડવા દેજે..(ગીત લખનારની માહિતી ઉપલબ્ધ નથી..પણ ગીત
લખી મોકલનાર શ્રીમતિ અરૂણાબેન શાહ-હ્યુસ્ટન)
મા…મા… દિવાળી આવી,
નવા નવા કપલા સીવલાવજે..ઓ..મા…દિવાળી આવી..
માલે ખાવા છે ઘાલી ને ઘુઘલા…ઓ..મા…દિવાળી આવી..
માલે દોરવી સે ગમટી રંગોળી. ઓ..મા…દિવાળી આવી
કોદીયામાં તેલ પુરી કલવા છે દિવા..ઓ..મા…દિવાળી આવી
ફટાકલા લાવજે..ફૂલજલી લાવજે..ઓ..મા…દિવાળી આવી..
ગલમ ગલમ ગોટા ખાવા સે મારે..ઓ..મા…દિવાળી આવી
કપાલે કંકુનો ચાંદલો કરજે તું…ઓ..મા…દિવાળી આવી..
વેલો ઉઠી..પેલા પગે લાગીશ તને..ઓ..મા…દિવાળી આવી..
બાળની મસ્તી મને ગમે છે,
નિર્દોષ એની ગમત મને ગમેછે..બાળની મસ્તી…
લડે-ઝગડે ફરી ભેગા મળે,
દાવપેચ વગરની વાત મને ગમે છે..બાળની મસ્તી…
હસીને હસાવે,રડી મા ને રડાવે,
બાળનો નિખાલસ ચહેરો મને ગમે છે..બાળની મસ્તી…
મા ની ગોદમા ખેલતુ સુંદર બાળ,
આવું રમણિય દ્રશ્ય મને ગમે છે…બાળની મસ્તી…
પા પા પગલું ભરી રમતુ બાળ,
પડીને ઊભુ થતું બાળ મને ગમેછે..બાળની મસ્તી…
કાલા ઘેલા બોલ બોલતું સતત,
મા ને સમજાવતુ બાળ મને ગમે છે..બાળની મસ્તી…
બાળ સાથે બાળક બની રમવુ ગમે,
ખુદ હારીને ખુશ થાવુ મને ગમે છે..બાળની મસ્તી…
બની પતંગ ઉડુ આકાશમા,
મા, મારો દોર જાલ તુ.
વાદળ સાથે વાતો કરુ,
દૂર દૂર આકાશમા નિહાળ તુ.
રંગ બેરંગી ઉડતા પંતગો,
સાથ વાતો કરતા જો તુ.
દિવસભર ઉડુ આભમા,
સાંજ પડે, ધીરે ધીરે ઉતાર તુ.
વૃક્ષ ઝુકી ઝુકી વંદન કરતાં નિહાળું,
પવન લહેરાય છે બાગમાં.
ફૂલો મહેંકતા અભિવાદન કરે,
રંગ-બેરંગી પતંગા શોભે બાગમાં.
કોયલ ટહુક, ટહુક કરતી સાંભળું,
નાચે મોર કળાકરી ખુશ બાગમાં.
ઝાકળ-બિંદુ ચમકી રહ્યુ પાનપર,
પક્ષીગણ ગીત ગાતા બાગમાં.
નિર્મળ ઝરણ વહેતું ધીરે ધીરે,
બાળ છબછબીયા કરતાં બાગમાં,
સુરજ નીચે નમી કરે ડોકિયું,
મને મળી ગયું બાળપણ બાગમાં.
મા મને સાગર કિનારે લઈ જા.
મોજાની મસ્તી માણવી છે મારે,
કિનારે બેસી રેતમાં ઘર બનાવું છે મારે..મા મને સાગર કિનારે લઈ જા.
પાણીમાં છબ છબીયા કરવા છે મારે,
લહેરાતા પવનમાં કાઈટ ઉડાવી છે મારે..મા મને સાગર કિનારે લઈ જા.
ચી,ચી કરતાં સિગુલને ખવડાવવું છે મારે,
છીપલા વીણી વીણી ઘર લાવવા છે મારે…મા મને સાગર કિનારે લઈ જા.
ફેલકનની લાંબી ચાચો નિહાળવી છે મારે,
રંગ-બેરંગી ફીશને પકડવી છે મારે…મા મને સાગર કિનારે લઈ જા.
છીપલાઓ જાત જાતના ભેગાં કરવા છે મારે,
બૉટમાં બેસીને હલેસા મારવા છે મારે…મા મને સાગર કિનારે લઈ જા.
દિવસ આખો રહીને પિકનિક માણવી છે મારે,
સાંજે કિનારે બેસી સૂર્યને ડુબતો જોવો છે મારે,મા મને સાગર કિનારે લઈ જા.
રીંછ એકલું ફરવા ચાલ્યું હાથમાં લીધી સોટી;
સામે રાણા સિંહ મળ્યા રે, આફત આવી મોટી.
ઝૂકી ઝૂકી ભરી સલામો, બોલ્યું મીઠા વેણ:
”મારે ઘેર પધારો રાણા! રાખો મારું કહેણ.
હાડચામડાં બહુ બહુ ચૂંથ્યાં, ચાખોજી મધ મીઠું;
નોતરું દેવા ખોળું તમને, આજે મુખડું દીઠું!”
રીંછ જાય છે આગળ, એના પગ ધબધબ,
સિંહ જાય છે પાછળ, એની જીભ લબલબ.
“ઘર આ મારું જમો સુખેથી, મધની લૂમેલૂમ.”
ખાવા જાતા રાણાજીએ પાડી બૂમેબૂમ!
મધપૂડાનું વન હતું એ, નહીં માખોનો પાર;
બટકું પૂડો ખાવા જાતાં વળગી લારોલાર!
આંખે, મોઢે, જીભે, હોઠે ડંખ ઘણેરા લાગ્યા;
”ખાધો બાપ રે!” કરતાં ત્યાંથી વનરાજા તો ભાગ્યા.
રીંછ એકલું ફરવા ચાલ્યું હાથમાં લીધી સોટી;
સામે રાણા સિંહ મળ્યા રે, આફત આવી મોટી.
-રમણલાલ સોની
Best poem of 2008, written by An African kid:…….ભાવાનુવાદ…ગુજરાતીમાં
When I born, I black………………………….પારણે ઝુલ્યો હું કાળો કાનજી બની,
When I grow up, I black……………………….ઉછર્યો કાળો હું કાનજી રહી,
When I go in d sun, I black……………………સૂર્યની છત તળે રહ્યો કાળો કાનજી,
When I cold, I black………………………….શિશકતી ટાઢમાં રહ્યો હું કાળો માનવી,
…When I scared, I black……………………..ભય વચ્ચે રહ્યો હું કાળો રહી..
When I sick, I black………………………….માંદગીને બિછાને હું હતો કાળો
When I die, I still black……………………..મૃત્યું ટાણે હું હઈશ કાળો! જેવો આજ પણ…
& u white fellow;…………………………….આપ ધોળી ચામડીના માનવી!
When u born, u pink…………………………..પારણે ઝુલતા રહ્યા ગુલાબી,
When u grow up, u white……………………….ઉછેર ટાણે કહેવાયા ધોળી ચામડીના માનવી!
When u out in sun,u red……………………….સુર્યના કિરણે બદલ્યા લાલચોળ માનવી,
When u cold, u blue…………………………..ને ઠંડી આવી..થઈ ગયાં ભુરા..ભુરા!
When u scared, u yellow……………………….ભય વચ્ચે…પીળા પીળા પાંદડા જેવા,
When u sick,u green…………………………..માંદગી બિછાને થઈ ગયાં લીલા છમ!
When u die,u grey…………………………….મૃત્યું ટાણે ઓઢ્યો આકાશી રંગ!
& u call me Coloured………………………….ને..અમને ક્યાં કહો.બેરંગી કાળા રંગના?
શાંતીનો સંદેશ દેતા,
મા…મને સફેદ રૂ..જેવા,
કબુતરા બહું ગમે..
એ પણ કરે બાળમસ્તી,
રમું હું સાથ, સાથ,
કરૂ છું હુંય બાળમસ્તી..
ચાચ રૂપાળી, આંખ ચમકતી,
મા..એના પગલા રૂપાળા,
પાંખ ફેલાવે લાગે સુંવાળા.
સૌને ગમતા..સખીઓ સાથે ..
ઘુ..ઘુ..કરતાં ,
ગેલ કરતા, મજા માણતાં..
મા, મને આંગણે,
કબુતર…ચણતાં..
બહું ગમે..
શું દઈ શકું મા તને?
અખુટ ભંડાર ભ્રરેલા જેના,
પ્રભુ પણ આવે પાસ જેની,
ઘુંટણ નમી કરે પ્રાર્થના જેની.
આવી વિશ્વજનની મા!
શું દઈ શકું મા તને?
જેની ગોદમાં રમતા લાગે,
સકળ સુષ્ટીનો પ્રેમ સમાયો ત્યાં,
સુરક્ષિત સદા તારા સહવાસમાં,
દેતી રહી અવિરત પ્રેમધારા.
આવી દયાની દેવી મા..
શું દઈ શકું મા તને?
કોઈ ઉપકાર કે ઋણ,
ના કોઈ અપેક્ષા કદી,
સદા આશિષ દેતી રહે,
મમતાના સાગર સમી.
દેવીઓને પણ દેવી એવી મા,
શું દઈ શકું મા તને?
પપ્પા આવે, લાવે રમવા રમકડા,
મમ્મી મને બહુ મીઠી લાગતી..મને તો ઘરમા સૌ ગમે
દાદાની લાકડીનો ઘોડો કરુ,
દોડુ ચારે કોર,
દાદી મારે બહુ ભલી છે,
વારતા કહે છે રોજ..મને તો ઘરમા સૌ ગમે
કાકા મારા મને રોજ રમાડે,
કાકી મારી મને રોજ સજાવે..મને તો ઘરમા સૌ ગમે
ભાઈ મારો મને રોજ લાડ લડાવે,
આગળ દોડી રમત રમાડે,
બેની મારી એક ઢીગલી આપે,
ઢીગલી મારો એને આપુ..મને તો ઘરમા સૌ ગમે.
બિચારો થાક્યો પાક્યો ભો..ભો કરે,
કોણ સાંભળે?
સવાર સાંજ એ વૈતર્યુ કર્યા કરે,
કોણ સાંભળે?
“આ-ભાર” ઊચકી, ઊચકી થાકે,
કોણ સાંભળે?
“આ-ભાર” નીચે ખાસો દબાયો,
કોણ સાંભળે?
આ-ભાર ઉચકી ઘરડો થયો,
કોણ સાંભળે?
પીઠ પર પડ્યા છે ચાઠા,
કોણ સાંભળે?
પગ લથડ્યા, ચક્કર આવ્યા.
કોણ સાંભળે?
ભો-પર પડ્યો..પ્રાણ છૂટ્યા,
કોણ સાંભળે?
“આ-ભાર”, “આ-ભાર” કહેતા દબાયો!
કોણ સાંભળે?
દટાઈ મર્યો ભાઈ…”આ-ભાર” નીચે…
કોણ સાંભળે?
(બસ ” આભાર “કહ્યુ એટલે આ ત્રણ અક્ષ્રરમાં વ્યક્તિ એ કરેલા કામની કદર પુરી થાય…”આભાર” કહી એ વ્યક્તિને આ માનવ સમાજ ધણીવાર બસ ભુલીજ જાય છે..ઘણી વ્યક્તિ જીવનનો ભોગ આપી કુટુંબ, સમાજ, દેશ માટે કાર્ય કરે છે…ત્યારે માત્ર..”આ-ભાર’ પુરતો છે ખરો?..કુભાર કોણ ?ને ગધેડો કોણ ? એ આપ વાંચક નક્કી કરો…)
-વિશ્વદીપ બારડ
બા મેં તો બાગમાં બાંધી નિશાળ,
ભણવાને આવે છે ચકલીઓ ચાર,
બા મેં તો બાગ માં બાંધી નિશાળ.
નાની ખિસકોલી ભણવામાં પહેલી,
આવે છબીલી એતો સૌથી એ વહેલી,
જરા ના બોલે એ સૌથી શરમાય,
જરા ના બોલે એ સૌથી શરમાય,
બા મેં તો બાગ માં બાંધી નિશાળ.
કલબેલી કાબર ને છેલ્લે હું કાઢું,
કચ કચ કરે તો એને આંખો દેખાડું,
જરા ના મારુ હું ખોટો એ માર,
જરા ના મારુ હું ખોટો એ માર,
બા મેં તો બાગ માં બાંધી નિશાળ
poet: unknown
એકડો સાવ સળેખડો ને બગડો ડીલે તગડો,
બંન્ને બથ્થંબથ્થા કરતા મોટો ઝઘડો.
તગડો તાળી પાડે ને નાચે તા તા થૈ,
ચોગડાની ઢીલી ચડ્ડી સરરર ઊતરી ગઈ.
પાંચડો પેંડા ખાતો એની છગડો તાણે ચોટી,
સાતડો છાનો માનો એની લઈ ગયો લંગોટી.
આઠડાને ધક્કો મારી નવડો કહેતો ખસ,
એકડે મીંડે દસ વાગ્યા, ત્યાં આવી સ્કૂલ ની બસ.
by રમેશ પારેખ
રવિ પછી તો સોમ છે,
ત્રીજો મંગળવાર,
ચોથો બુધ, ગુરુ પાંચમો,
છઠ્ઠો શુક્રવાર,
શનિવાર તે સાતમો,
છેલ્લો વાર ગણાય,
એમ મળી અઠવાડિયું,
સાત દિવસનું થાય.
poet: unknown
હતો હું સુતો પારણે પુત્ર નાનો,
રડું છેક તો રાખતું કોણ છાનો ?
મને દુ:ખી દેખી દુ:ખી કોણ થાતું ?
મહા હેતવાળી દયાળી જ મા તું.
સૂકામાં સુવાડે ભીને પોઢી પોતે,
પીડા પામું પંડે, તજે સ્વાદ તો તે;
મને સુખ માટે કટુ કોણ ખાતું ?
મહા હેતવાળી દયાળી જ મા તું.
દઇ છાતી સાથે બચી કોણ લેતું ?
તજી તાજું ખાજું મને કોણ દેતું ?>
મને કોણ મુખે મીઠાં ગીત્ ગાતું ?
મહા હેતવાળી દયાળી જ મા તું.
પડું કે ચડું તો ખમા આણી વાણી;
પડે પાંપણે પ્રેમનાં પૂર પાણી;
પછી કોણ પોતા તણું દૂધ પાતું ?
મહા હેતવાળી દયાળી જ મા તું.
-દલપતરામ
BABY POEMS …
Babies are Angels that fly to the earth,
their wings disappear at the time of their birth
one look in their eyes and we’re never the same
They’re part of us now and that part has a name
That part is your heart and a bond that won’t sever
our Babies are Angels, we love them forever.
~Unknown~